 |
De Spectator: kritische kijk op alledaagse onderwerpen. |
Eerder heb je gelezen wat de Verlichting nou eigenlijk is. Je hebt gelezen dat de Verlichting begon in Europa en het zich verder verspreidde. Ook heb je gelezen dat er in de Verlichting sprake was van secularisering: de kerk werd minder belangrijk. Maar hoe zat dit nou precies in andere landen, dus niet alleen maar in Nederland?
De Verlichting ontstond in landen zoals Nederland, Frankrijk, Duitslang, Engeland en Schotland. De Verlichting ontstond vooral in de hogere klassen, in salons en genootschappen. Voorheen zag men de christelijke mens als superieur, dat veranderde nu. Er kwamen veel reisverslagen: men kwam te weten dat er ook andere culturen waren die waardevol waren, zoals de Chinese cultuur. Men begon dus rationeel te denken en nam niet zomaar iets voor waarheid aan. Dit is een kenmerk van Verlichtingsdenkers.
Veel franse verlichtingsdenkers moesten vluchten voor de censuur die het land kende, hun manier van denken werd niet geaccepteerd. De verlichtingsidealen hadden ook invloed op de Franse revolutie, misschien niet direct, maar het droeg bij aan optimisme en geleidelijke vooruitgang. Maar niet ieder land was tegen de Verlichting: er waren ook heersers die juist bewondering hadden voor mensen zoals Voltaire. Duitsland werd bijvoorbeeld geleid door Lessing, die volgens de Verlichtingsideeën dacht. Duitsland had niet te maken met religieuze conflicten en spanningen tussen de klassen. Immanuël Kant, filosoof, komt bijvoorbeeld uit Duitsland, lees hier meer over bij het tabblad “Belangrijke personen in de Verlichting”.De Engelse en Franse filosofie had invloed op het Duitse volk. De Duitse benaming voor de Verlichting is ‘Aufklärung’.
De Verlichting ging ook overzees: naar Amerika bijvoorbeeld, die aan het strijden waren voor onafhankelijkheid. Ook was er sprake van verlichting in Engeland. ( ‘Age of reason’, ‘Enlightement’) Locke was een belangrijk figuur voor het ontstaan voor de Verlichting. Men dacht écht volgens: rede, vrijheid en geluk.
Zoals eerder gezegd begon men rationeel te denken en was er sprake van secularisering. De kerk had niet zoveel invloed meer en men begon meer in zichzelf en de toekomst te geloven. Het Christendom was niet meer zo groot als voorheen. Niemand heeft een God nodig, iedereen heeft de kracht zichzelf over de angst voor de dood heen te zetten. "Godsdienst is slechts voor de mensen die zich niet willen vernieuwen en niet meegaan met de moderne wetenschap", werd gezegd. Dit wordt ook wel ‘geseculariseerd humanisme’ genoemd. ( Thomas Hobbes) Veel verlichtingsdenkers zijn deïstisch: ze geloven dat God de aarde heeft gemaakt, maar hij heeft geen tijd om zich bezig te houden met het straffen en belonen van de mens.
In plaats van het Christelijke geloof ontstond dus eigenlijk een nieuw geloof: het vooruitgangsgeloof. Men werd optimistisch en geloofde in zichzelf.
“Mens, durf je verstand te gebruiken”
